همه ما می‌خواهیم در بازار سرمایه‌گذاری سود کنیم و کلی پول به جیب بزنیم. اما بیشتر از آن، همه ما می‌خواهیم ضرر نکنیم و پول نازنینی که برای خرید یک سهام یا ارز دیجیتال گذاشته‌ایم از بین نرود. بنابراین پیش از اینکه اصلا به فکر سود کردن باشیم، باید قوانین جلوگیری و دوری از ضرر را یاد بگیریم. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، سفارش حد ضرر است. اما این حد ضرر اصلا چیست و چطور کار می‌کند؟ در ادامه این مقاله از کوین نیک مارکت با ما همراه باشید تا به معرفی یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بپردازیم.
سفارش حد ضرر چیست؟
به زبان ساده، سفارش حد ضرر (Stop-loss Order) به معنی خارج کردن دارایی شما در زمانی است که قیمت آن دارایی به حدی رسیده باشد که در صورت فراتر رفتن از آن، شما ضرر خواهید کرد. این حد را شما تعیین می‌کنید. یعنی وقتی قیمت یک دارایی به سطحی که مشخص کرده‌اید برسد، دارایی از بازار خارج و فروخته می‌شود تا بیشتر از آن ضرر نکنید.
سفارش حد ضرر چه در بازارهای سهام و چه در بازار ارزهای دیجیتال کاربرد زیادی دارد و استفاده از آن می‌تواند تغییر گسترده‌ای در شیوه سرمایه‌گذاری شما ایجاد کند. زمانی که یک سفارش حد ضرر تعیین می‌کنید، به این معنی است که شما به واسطه معاملات (Broker) یا پلتفرم صرافی دیجیتال سفارش می‌دهید که دارایی مورد نظرتان را زمانی که به یک قیمت خاص برسد، بفروشد یا خریداری کند. حد ضرر طراحی شده تا موقعیت یک سرمایه‌گذار را حفظ کند و در صورت بروز هرگونه هیجان منفی و مثبت، جلوی ضرر او را بگیرد یا برای اون سود داشته باشد.
برای مثال حد ضرر خود را به گونه‌ای تعیین می‌کنید که در صورت عبور قیمت دارایی‌تان به زیر ۱۰ درصد از قیمت خریداری شده، آن دارایی فروخته شود تا بیشتر از آن ضرر نکنید. مثلا شما سهام یک شرکت را به قیمت ۲۰ هزار تومان خریداری می‌کنید. در صورتی که پس از خرید، قیمت هر سهام به ۱۸ هزار تومان برسد، یک حد ضرر تعیین می‌کنید تا در صورتی که قیمت‌ها به زیر ۱۸ هزار تومن برسد، سهام‌تان سریعا فروخته شود.
برای ارزهای دیجیتال نیز این مسئله صادق است. مثلا مقداری بیت کوین را در قیمت ۵۰ هزار دلار خریداری می‌کنید. اگر قیمت صعودی شود که شما در سود قرار دارید. اگر هم قیمت‌ها به زیر ۵۰ هزار دلار برسد در ضرر قرار دارید. این یک ریاضی خیلی ساده است. حالا زمانی که قیمت‌ها نزولی شده‌اند، قطعا دوست دارید تا حد ممکن جلوی ضرر را بگیرید. حالا با استفاده از سفارش حد ضرر و تعیید حد آن در یک مقدار خاص، جلوی ضرر بیشتر را می‌گیرید. مثلا حد ضرر خود را روی قیمت ۴۹٫۹۰۰ هزار دلار تعیین می‌کنید. زمانی که قیمت بیت کوین به این مقدار رسید، دارایی شما فروخته خواهد شد.
البته شاید از خودتان بپرسید خب این که باز هم ضرر است و من ۱۰۰ دلار از دست داده‌ام. حد ضرر قرار نیست معجزه کند اما حداقل می‌تواند جلوی یک فاجعه را بگیرد. به آن به عنوان یک بیمه نگاه کنید. ابزاری که می‌توانید با هوشمندی و تعیین درست آن، پول بیشتری را در هنگام نزول قیمت‌ها از دست ندهید.
چرا باید از این ابزار جلوگیری از ضرر استفاده کنم؟
اجازه دهید ارزش حد ضرر را با یک مثال بیان کنیم. همانطور که می‌دانید بازار ارزهای دیجیتال به شدت پر نوسان است. چهار روز تعطیلات رسمی است و می‌خواهید بساط خوش‌گذرانی را جمع کنید و به دور از هرگونه تکنولوژی، به شمال بروید. در همین مدتی که شما در حال عشق و حال هستید، قیمت بیت کوین ناگهان ۳۰ درصد کاهش پیدا می‌کند و وقتی از سفر باز می‌گردید و ضرری را که متحمل شده‌اید می‌بینید، هرچه که به شما خوش گذشته بود در کسری از ثانیه به وحشت و فاجعه تبدیل می‌شود. البته بیت کوین و سایر رمزارزها نیازی به چهار روز دوری شما برای کاهش قیمت ندارند. این دارایی‌ها حتی ممکن است در یک شب که به آرامی خوابیده‌اید، ناگهان سقوط آزاد داشته باشند تا یک صبح خونین را شروع کنید.
سفارش حد ضرر دقیقا همان ابزاری است تا بتوانید جلوی چنین اتفاقاتی را بگیرید. کافی است یک حد تعیین کنید تا در صورت کاهش قیمت‌ها، دارایی‌تان فروخته شود. آنگاه می‌توانید از سفر یا خواب خوش‌تان لذت ببرید. به عنوان فردی که وارد بازار سرمایه می‌شوید، باید ذهنیت خود را برای ضرر کردن آماده کنید. ضرر همیشه و در هر لحظه وجود دارد. اما ایجاد یک مرز یا دیواری که جلوی ضرر را بگیرد، کاملا بر عهده شماست.
بیشتر از هر فرد دیگری، این تریدرهای تازه‌کار هستند که همیشه محافظت از دارایی خود را فراموش می‌کنند. آن‌ها ارز دیجیتال یا سهام خود را می‌خرند و دست به دعا منتظر سود کردن هستند و نمی‌خواهند ضرر کنند. مخصوصا اگر با مقدار کم شروع کرده باشید، این ضرر بیش از حد به چشم می‌آید. بنابراین سعی کنید هر بار که وارد یک معامله می‌شوید، یک حد ضرر هم برای آن تعیین کنید. تریدرهای حرفه‌ای معمولا می‌دانند که چه زمانی باید از بازار خارج شوند. اما بسیاری از ما اگر شناختی از بازار و تحلیل آن نداریم، مهم است که از حد ضرر استفاده کنیم. یادتان باشد که اولین نکته جلوگیری از ضرر است. اگر ناگهان بیش از حد ضرر کنید و همه مال خود را از دست بدهید، آنگاه بازگشت به بازار سرمایه‌گذاری کار آسانی نیست.
روشی برای حفظ سرمایه‌گذار در سود
با این که حد ضرر معمولا به عنوان روشی برای جلوگیری از ضرر شناخته می‌شود، اما کاربرد بسیار جذاب دیگری هم دارد و آن هم حفظ شما در سود است. در خصوص این ویژگی، به حد ضرر به عنوان حد ضرر متحرک یا Trailing Stop هم گفته می‌شود.
در حالت عادی شما با استفاده از حد ضرر یک قیمتی را تعیین می‌کنید تا وقتی ارزش دارایی یا سهام‌تان به آن نقطه رسید، فروخته شود. اما حد ضرر متحرک اجازه می‌دهد سود شما همچنان ادامه داشته باشد و در عین حال جلوگیری از ضرر را هم برای‌تان تضمین کند. اما چگونه؟ فرض کنید یک سهام به ارزش ۲۰ دلار خریداری کرده‌اید. حد ضرر شما ۱۰ درصد پایین‌تر از قیمت خریداری شده است. بنابراین اگر ارزش دارایی‌تان به بیش از ۱۰ درصد از قیمت خریداری شده کاهش پیدا کند، یعنی کمتر از ۱۸ دلار، این دارایی فروخته می‌شود.
اما حالا فرض کنید قیمت این سهام به ۳۰ دلار رسیده است. در حال عادی اینطور برداشت می‌شود که در صورتی حد ضرر فعال می‌شود که قیمت این ۳۰ دلار به زیر ۱۸ دلار برسد. یعنی ۱۰ درصد کمتر از مقدار خریداری شده در ۲۰ دلار. اما حد ضرر متحرک جور دیگری عمل می‌کند. مثلا با تعیین این حد ضرر روی ۱۰ درصد، هر چقدر که قیمت سهام بالاتر برود، از آن نقطه حد ضرر متحرک تعیین می‌شود. به زبان ساده اگر ۲۰ دلار سهام شما به ۳۰ دلار رسیده باشد، ۱۰ درصد حد ضرر از قیمت ۳۰ دلار شروع می‌شود. یعنی اگر این ۳۰ دلار با احتساب کاهش ۱۰ درصدی به ۲۷ دلار برسد، آنگاه حد ضرر فعال می‌شود. در این حالت حداقل شما ۷ دلار سود داشته‌اید.
به زبان هرچه ساده‌تر، با کمک این ویژگی دارایی اگر در ضرر قرار داشته باشد، در حد ضرر تعیین شده متوقف می‌شود و زمانی که بازار دوباره صعودی شود، دوباره دارایی را به بازار برمی‌گرداند تا سود کنید.
نقاط مثبت و منفی استفاده از حد ضرر
سفارش حد ضرر با توجه به شرایط و میزان تعیین شده آن، می‌تواند نکات مثبت و در عین حال نکات منفی هم داشته باشد. شاید از خود بپرسید اگر حد ضرر قرار است جلوی ضرر ما را بگیرد، پس چطور می‌شود که نکته منفی هم داشته باشد؟ در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا شما را با نکات منفی حد ضرر آشنا کنیم. ابتدا به سراغ نکات مثبت برویم.
مزایای استفاده از حد ضرر
مهم‌ترین مزیت سفارش حد ضرر، استفاده کاملا رایگان از آن است. شاید با خود فکر کنید که برای تعیین یک حد به منظور جلوگیری از ضرر، باید هزینه‌ای به پلتفرم میزبان پرداخت کنید. اما برعکس استفاده از آن رایگان است و تنها هزینه پرداختی شما همان کارمزدی است که برای فروش دارایی و واریز به حساب خود پرداخت می‌کنید. به حد ضرر به عنوان یک بیمه رایگان نگاه کنید.
یکی دیگر از مزایای آن این است که دیگر نیازی نیست دائما جلوی سیستم بشینید یا هر لحظه گوشی به دست در حال بررسی عملکرد بازار باشید. مخصوصا در مورد مثال بالا که قطعا نیاز به حضور در کنار خانواده، تعطیلات، استراحت و مسائل دیگر دارید.
از جمله مزایایی که حد ضرر در اختیارتان قرار می‌دهد، جلوگیری از تصمیمات احساسی است. بارها و بارها شده که افراد زیادی به نادرستی وارد یک بازار سهام یا ارز دیجیتال می‌شوند. مثلا با سقوط قیمت یک ارز دیجیتال، همچنان به آن ایمان دارند و یک شانس دیگر به آن می‌دهند. در صورتی که پول آن‌ها روز به روز کاهش پیدا می‌کند. مثلا اگر یک ارز دیجیتال کوچک ناگهان سر و صدا کند و قصد خرید آن را داشته باشید، خب عیبی ندارد. اما باید برای آن حد ضرر تعیین کنید. این گونه ارزها ممکن است به خاطر هیجانات کاذت یک لحظه صعود کنند و روز بعد به دل دره سقوط کنند. پس حد ضرر اجازه می‌دهد تا حداقل سرمایه‌تان نسوزد.
البته لازم به ذکر است که حد ضرر برای سرمایه‌گذاران بلند مدت کاملا بی‌فایده است. صحبت در مورد کاربرانی است که قصد دارند به صورت کوتاه مدت دارایی خود را خرید و فروش کنند. اما در کل مهم است که نسبت به استراتژی خود روی یک سرمایه‌گذاری مطمئن شوید. حد ضرر کمک می‌کند تا تحلیل‌های شما از بازار درگیر مسائل احساسی و وحشت نشود.
معایب استفاده حد ضرر
عیب اصلی استفاده از این روش این است که تغییرات کوچک بازار و قیمت می‌تواند سفارش حد ضرر را فعال کند. نکته طلایی این است که درصد حد ضرر را باید جوری تعیین کنید که نه تنها نوسانات روزانه را در نظر نگیرد، بلکه در عین حال جلوی برخی از ضررهای مهم را هم بگیرد. مثلا اگر بخواهید حد ضرر ۵ درصد را برای یک دارایی که سابقه کاهش قیمت ۱۰ درصدی را در طول یک هفته دارد در نظر بگیرید، نمی‌توان اسمش را یک استراتژی خوب گذاشت چرا که باز هم نتیجه آن چیزی جز از دست رفتن پول نیست.
پس چی کار کنیم؟ قانون راحتی برای این مسئله وجود ندارد و حد ضرر شما کاملا بستگی به نوع سرمایه‌گذاری‌تان دارد. مثلا اگر یک تریدر فعال هستید که دائما معامله می‌کنید، حد ضرر ۵ درصد مناسب است. اما اگر یک سرمایه‌گذار بلند مدت هستید، حد ضرر ۱۰ درصد اصلا مناسب شما نیست و باید حد ضرر بیش از ۱۵ یا ۲۰ درصد را انتخاب کنید. اگر یک سرمایه‌گذار بلند مدت هستید، یعنی هرچقدر هم که قیمت یک دارایی پایین بیاید، باز هم می‌دانید که این دارایی افزایش قیمت خواهد داشت. بنابراین حد ضرر ۵ یا ۱۰ درصد برای شما مناسب نیست.
چگونگی محاسبه حد ضرر
برای مثال می‌خواهیم سهام یک شرکت را در قیمت ۱۰۰ دلار خریداری کنیم. باور دارید که قیمت این سهام به ۱۳۰ دلار خواهد رسید. برای این کار شما مدیریت ریسک خود را حساب می‌کنید تا بدانید که تا چه میزان قادر به پذیرش ریسک هستید.
برای این کار کافی است قیمت مورد هدف را منهای قیمت خریداری شده در نظر بگیرید. نتیجه به دست آمده در این مثال ۳۰ دلار است که می‌تواند پاداش شما باشد. حاالا تصمیم می‌گیرید که می‌خواهید از ریسک پاداش (Risk-Reward) نسبت ۳ به ۱ استفاده کنید. یعنی اگر شما ۳۰ دلار به دست آورید، مدیریت ریسک شما ۱۰ دلار خواهد بود.
حالا برای تعیین حد ضرر قیمت خریداری شده را منهای قیمت ریسک‌پذیری خود کنید. یعنی ۱۰۰ دلار منهای ۱۰ دلار مدیریت ریسکی که حساب کرده بودیم. در نهایت حد ضرر ما ۹۰ دلار است. اما باز هم فراموش نکنید که میزان نرخ تعیین شده، کاملا بستگی به نوع سرمایه‌گذاری شما دارد. یک سرمایه‌گذار بلند مدت، به افزایش قیمت بیشتری به نسبت یک سرمایه‌گذار کوتاه مدت فکر می‌کند.
نکات کلیدی در تعیین حد ضرر
در حالی که استراتژی‌های مختلفی برای تعیین حد ضرر وجود دارد، مهم‌ترین نکته این است که چطور ریسک خود را مدیریت کنید. مدیریت ریسک یکی از مهم‌ترین شالوده‌های معاملات موفق است. فراموش نکنید که بازار همیشه پر از بالا و پایین است و خیلی از تریدرها همیشه در ضرر قرار دارند. بسیاری از آن‌ها به این دلیل ضرر می‌کنند چرا که نیازی به آموزش و یادگیری استراتژی‌ها نمی‌بینند. آن‌ها فقط وارد بازار می‌شوند و دارایی خود را در آن تزریق می‌کنند. اما مراحل مهمی از جمله محاسبه ریسک و حد ضرر را نادیده می‌گیرند. اگر می‌خواهید شغل بلند مدتی در ترید داشته باشید و در آن موفق شوید، باید با افزایش دانش خود نسبت به رقبا برتری پیدا کنید.
حد ضرر یک ابزار ساده و رایگان است که مزایای آن به نسبت معایب آن بسیار بیشتر است. دیگر چه چیزی بهتر از اینکه جلوی ضررتان گرفته شود؟ بنابراین به سفارش حد ضرر به عنوان یک بیمه نگاه کنید تا دارایی‌تان از ضررهای بیش از حد در امان بماند.
برای خرید ارز دیجیتال با تعیین حد سود و ضرر می‌توانید به پلتفرم کوین نیک مارکت مراجعه کنید. همچنین، شبکه‌های اجتماعی کوین نیک مارکت در توییتر، تلگرام و اینستاگرام اطلاعات خوبی را در اختیار شما قرار داده و خبرهای کوتاه و مسابقات کوین نیک مارکت را به شما اطلاع رسانی می‌کنند.
