شاخص ترس و طمع می‌تواند وضعیت بازار ارزهای دیجیتال را از نظر احساسی برای‌تان روشن کند. از آن جایی که همیشه در مسئله خرید و فروش دارایی‌های ارزشمند و سرمایه‌گذاری روی آن‌ها، احساساتی از جمله ترس و طمع وجود دارند، بنابراین آگاهی از این شاخص برای موفقیت‌تان در این زمینه حائز اهمیت است. در ادامه این مقاله کوین نیک مارکت همراه ما باشید تا شاخص ترس و طمع را به طور کامل معرفی و بررسی کنیم.
اما پیش از هر چیز باید از خود بپرسیم چرا شاخص ترس و طمع اهمیت دارد؟ زمانی که تصمیم می‌گیریم که چه زمانی باید در بازار رمزارزها خرید کنیم یا چه زمانی دارایی خود را بفروشیم، یک تریدر یا سرمایه‌گذار خوب و آگاه همیشه به داده‌هایی نگاه می‌کند که به درستی او را در خصوص این مسئله راهنمایی کنند. انواع و اقسام نمودارهایی که باید به آن‌ها نگاه کرد، فاندامنتال‌های مهمی که باید تحلیل کرد و شرایطی که در بازار باید به آن‌ها توجه داشت. اما این تریدر یا سرمایه‌گذار آگاه می‌داند که همیشه معیارها و شاخصهای متداول همیشه نمی‌توانند در هر شرایطی موثر واقع شوند.
گاهی اوقات جوی بر بازار حاکم می‌شود که قدرتش اجازه می‌دهد قیمت‌ها تغییر کنند، حجم معاملات بالا و پایین برود و در این بین موقعیت‌هایی ایجاد شود که هر شخصی قادر به دیدن آن‌ها نیست. اینجاست که شاخص ترس و طمع که ترکیبی از احساسات درونی بازار همراه با معیارهای فاندامنتال را در قالب یک نمودار به ما نشان می‌دهد، می‌تواند این موقعیت‌های مناسب را آشکار سازد. این شاخص کمک می‌کند تا وضعیت بازار را از نظر ترس و نگرانی و همچنین طمع و حرص بسنجیم.
البته که نباید تمام تمرکز خود را به تنهایی روی این نمودار بگذارید اما موقعیت‌های خوبی را می‌توان از دل این نمودار به دست آورد.
شاخص چیست؟
بد نیست حالا که وارد این مبحث شدیم، کمی هم در خصوص مهم‌ترین عواملی که در ادامه در خصوص آن‌ها صحبت خواهیم کرد، یک یادآوری جامع داشته باشیم.
یک شاخص (Index) چندین نقطه از داده‌های مهم را جمع و با ترکیب آن‌ها، یک معیار آماری به دست می‌آورد. اگر در زمینه بازارهای مختلفی از جمله بورس تجربه داشته باشید، حتما با شاخص‌هایی نظیر میانگین صنعتی داو جونز (Dow Jones Industrial Average) آشنا هستید. یک شاخص مشهور که در خصوص بازار بورس به شدت کاربرد دارد. این شاخص با ترکیب آمار قیمت ۳۰ شرکت بزرگ آمریکا که در صرافی‌های مختلف فهرست شده‌اند، در جهت قیاس در معاملات و مبادلات سهام، آمار لازم را به کاربران خود ارائه می‌دهد. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به اپل، بوئینگ، کوکاکولا، مایکروسافت، اینتل و غیره اشاره کرد.
بازار ارزهای دیجیتال نیز دارای شاخصهای مختلفی است. شاخص ترس و طمع از جمله معیارهای معتبر این بازار محسوب می‌شود. البته شاخص‌ها به اشکال مختلفی ارائه می‌شوند و همه شبیه به یکدیگر نیستند. شاخصی که در حال حاضر در مورد آن صحبت می‌کنیم، نه مانند شاخص داو جونز قابل خرید و سرمایه‌گذاری است و نه هیچ دستور خاصی را برای پیروی ارائه می‌دهد. بلکه این یک مقیاس مکمل برای آنالیزهایی شماست.
مقیاس یا شاخص بازار چیست؟
مقیاس‌های بازار (Market Indicators) اجازه می‌دهند تا کار تریدرها و سرمایه‌گذاران برای تحلیل داده‌های بازار آسان‌تر شود. این مقیاس‌ها در انواع و اقسام اشکال وجود دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به تحلیل تکنیکال (Technical Analysis)، تحلیل فاندامنتال (Fundamental Analysis) و تحلیل عقیده کاوی (Sentiment Analysis) اشاره کرد.
ما در کوین نیک مارکت به خوبی با تحلیل‌های تکنیکال آشنا شده‌ایم. با مطالعه این مطلب می‌توانید به خوبی با مقایس‌های مختلف بازار آشنا شوید. مقایس‌هایی نظیر شاخص میانگین حرکتی ساده یا الگوهای پیچیده نمودارها مانند Ichimoku. تحلیل‌های تکنیکال همیشه تمرکزشان روی مسائلی نظیر قیمت، حجم بازار و دیگر ترندهای آماری است.
در نقطه مقابل، همچنین مطالبی را در خصوص تحلیل‌های فاندامنتال در اختیارتان قرار داده‌ایم. تحلیل‌های فاندامنتال به نسبت تکنیکل راه کاملا متفاوتی را طی می‌کنند. زمانی که شما می‌خواهید روی یک ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری یا ترید انجام دهید، ابتدا با تحقیق در مورد آن سعی دارید تا ارزش‌های اساسی و ریشه‌ای آن را درک کنید. برای مثال در این تحلیل با آمارهایی نظیر تعداد کاربران، وضعیت بازار، اهدافی که این پروژه ارز دیجیتال در سر دارد، تاریخچه آن، وضعیت قانون‌گذاری و موارد مشابه سر و کار دارید.
در نهایت یک تحلیل دیگر به نام تحلیل عقیده‌کاوی داریم که کار آن، دریافت آمار اواطف، احساسات و ذهنیت کلی سرمایه‌گذاران و تریدرها در بازار است. شاخص ترس و طمع فقط یکی از مقیاس‌های این نوع آمارها محسوب می‌شود. شاخص‌هایی نظیر خرسی و گاوی (Bull & Bear Index)، شاخص آگمنتو (Augmento) و هشدار نهنگ (WhaleAlert) که اجازه می‌دهند جابه‌جایی‌های مالی بزرگ را شناسایی کنید، از جمله زیرمجموعه تحلیل عقیده‌کاوی هستند. یکی از نکات مهمی که در این آمار وجود دارد، اهمیت بالایی تحلیل شبکه‌های اجتماعی، جوامع و دیدگاه‌های عمومی است.
شاخص ترس و طمع چیست؟
شاخص ترس و طمع یک نوع تحلیل از چندین و چند شاخص مختلف بازار و ترندها است که نشان می‌دهد شرایط احساسی بازار ارز دیجیتال در حالت طمع قرر دارد یا ترس. زمانی که این آمار روی عدد صفر قرار داشته باشد، نشان از حاکمیت شدید احساس ترس در بازار است و زمانی که عدد روی ۱۰۰ قرار بگیرد، بازار به شدت روی طمع خود را نشان می‌دهد. عدد ۵۰ نیز حالت خنثی بازار را مشخص می‌کند.
البته این شاخص صرفا برای ارزهای دیجیتال نیست و سال‌ها پیش از آن برای بازار سهام مورد استفاده قرار می‌گرفت. در اصل این شاخص توسط CNNMoney ایجاد شد تا شرایط ترس و طمع بازار سهام و بورس قابل بررسی باشد.
زمانی که بازار در شرایط ترس، نگرانی و هراس قرار دارد، نشان از این است که قیمت ارزهای دیجیتال دست پایین هستند. وجود ترس زیاد در بازار باعث می‌شود تا فروش به بیش از حد خود برسد و وحشت روی سرمایه‌گذاران و تریدرها تاثیر بگذارد. با این حال باید در نظر داشته باشید که ترس به تنهایی لزوما به این معنی نیست که بازار پارد یک ترند خرسی بلند مدت خواهد شد. در عوض، می‌توانید به آن به عنوان یک نقطه عطف کوتاه مدت یا میان مدت شرایط احساسی و عقیده‌ای بازار نگاه کرد.
طمع در بازار شرایط عکس ترس را به همراه دارد. زمانی که طمع بر جو تریدرها و سرمایه‌گذاران حکم‌فرما شود، احتمال افزایش قیمت بیش از حد و در نهایت شکل‌گیری یک حباب وجود دارد. شرایطی را تصور کنید که در آن ترس از دست دادن موقعیت (FOMO) باعث ایجاد پامپ در بازار شود و در نهایت شاهد افزایش بی‌رویه و غیرمنطقی قیمت بیت کوین و سایر آلت کوین‌ها شویم. طمع باعث می‌شود تقاضا افزایش پیدا کند و این تقاضای زیاد، قیمت‌ها را به شکل غیرمنطقی افزایش خواهد داد.
شاخص ترس و طمع چطور کار می‌کند؟
به صورت روزانه، وبسایت Alternate.me محاسبه این آمار را از ۰ تا ۱۰۰ در اختیار کاربران قرار می‌دهد. در لحظه نگارش این مطلب (۸ ژانویه ۲۰۲۲)، شاخص ترس و طمع در این سایت روی ۱۰ قرار دارد که نشان از روی ترس شدید بازار است. این آمار با استفاده از داده‌های مرتبط با بیت کوین مشخص می‌شود. دلیل استفاده از بیت کوین به عنوان شاخص اصلی، تاثیر مهم برترین ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار روی سایر رمزارزها است.
همانطور که متوجه شدید، قرار نیست آمار ترس و طمع همیشه روی عدد صفر، ۵۰ یا ۱۰۰ قرار داشته باشد. می‌توان مقیاس اید آمار را در چند بخش تقسیم کرد. به طور مثال:
- از ۰ تا ۲۴= ترس به شدت زیاد
- از ۲۵ تا ۴۹= ترس
- از ۵۰ تا ۷۴= طمع
- از ۷۵ تا ۱۰۰= طمع به شدت زیاد
اما این شاخص شامل چه آمارهایی است؟
این شاخص با ترکیب ۵ فاکتور مختلف بازار تعیین می‌شود که در ادامه با تمامی آن‌ها آشنا خواهیم شد:
نواسانات (Volatility)
۲۵ درصد از این شاخص را آمار مرتبط با نوسانات تشکیل می‌دهند. با میانگین ارزش بیت کوین بین ۳۰ تا ۹۰ روز، معیار نوسان بازار به دست می‌آید. نوسان می‌تواند به نوعی نشان دهنده شک و تردید در بازار باشد.
مومنتوم/حجم بازار (Market Momentum/Volume)
این آمار نیز ۲۵ درصد از شاخص ترس و طمع را نشان می‌دهد. حجم معاملات بیت کوین و همچنین مومنتوم بازار بیت کوین طی ۳۰ الی ۹۰ روز مقایسه و سپس آمار آن با هم ترکیب می‌شود. حجم بالای خرید اگر به صورت مداوم به نمایش در بیاید، نشان از وضعیت مثبت یا طمع شدید بازار دارد.
شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی ۱۵ درصد آمار این شاخص نقش دارند. توییتر را می‌توان مهم‌ترین شبکه اجتماعی مرتبط با ارزهای دیجیتال دانست. به طوری که تعداد هشتگ‌های مرتبط با بیت کوین و نرخ تعاملات آن در این آمار محاسبه می‌شود. به طور معمول، تعداد بالا و مداوم غیر عادی تعاملات، بیشتر از این که نشان ترس باشد، نشانه طمع در بازار است.
سلطه بیت کوین
این آمار ۱۰ درصد در این شاخص تاثیرگذار است. در این آمار، معیار سلطه بیت کوین بر بازار محاسبه می‌شود. افزایش سلطه بیت کوین، سرمایه‌گذاری‌های جدید روی این ارز دیجیتال و احتمال بازتخصیص سرمایه‌ها از آلت کوین‌ها را نشان می‌دهد.
ترند گوگل
این آمار نیز ۱۰ درصد شاخص را تشکیل می‌دهد. با نگاهی به ترندهای گوگل در خصوص جستجو‌های مرتبط با بیت کوین، این شاخص به ما وضعیت احساسی و عقیده‌ای بازار را نشان می‌دهد. برای مثال، افزایش جستجو در خصوص کلمه‌ای مانند کلاهبرداری بیت کوین (Bitcoin Scam) نشان از نفوذ ترس به بازار است.
نتایج آمارها
این آمار که ۱۵ درصد باقی مانده این شاخص را تشکیل می‌دهد، نتایج آمارها و نظرسنجی‌های مرتبط با بیت کوین را نشان می‌دهد. با این حال بنا به گفته سایت منبعی که روزانه شاخص ترس و طمع را در اختیار کاربران قرار می‌دهد، استفاده از نتایج آمارها مدتی است که از دستور کار خارج شده.
چرا شاخص ترس و طمع کاربردی است؟
این شاخص در زمینه ارزهای دیجیتال می‌تواند یک ابزار ارزشمند برای بررسی وضعیت و تغییرات احساسی و عقیده‌ای بازار باشد. حرکات درشت در نمودارهای مرتبط با این شاخص می‌توانند موقعیت‌های مناسب ورود یا خروج را پیش از شکل‌گیری ترند بازار برای‌تان نمایان کنند.
بگذارید با یک مثال اهمیت این شاخص را با شما به اشتراک بگذاریم. ابتدا جدول زیر نگاه کنید:
در جدول بالا، شاهد وضعیت سه ماه از بازار کلی ارزهای دیجیتال در سایت Market Cap نسبت به ارقام شاخص‌ها هستیم.
در نقطه اول که در ۲۶ آپریل ۲۰۲۱ تیک خورده است، تاپ ارزش شاخص از ۷۳ (طمع) به ۲۷ (ترس) را نشان می‌دهد. نقطه دوم شورع یک اسلاید دیگر در ۱۲ می ۲۰۲۱ است که از ۶۸ (طمع) به ۲۶ (ترس) را نشان می‌دهد. حال می‌توان این آمار ترس و طمع را با وضعیت ارزش بازار کلی بازار ارزهای دیجیتال به نسبت همین بازه زمانی مقایسه کرد.
در نقطه اول دوباره در تاریخ ۲۶ آپریل، ارزش کلی بازار از رقم ۱٫۶۸ تریلیون دلار شروع شد و سپس به اوج ۲٫۵۳ تریلیون دلار در ۱۲ می ۲۰۲۱ رسید. اگر این جدول را با شاخصی که در بالا دیدیم مقایسه کنید، شاهد یک تاب بزرگ از وضعیت طمع به ترس منطبق با ارزش بازار ارزهای دیجیتال هستیم. هرچه که بازار به سمت طمع قدم برداشت، ارزش کلی بازار نیز تا زمان رسیدن به حداکثر خود، بالا رفت. زمانی که این تاب به اوج خود رسید، دوباره شاهد یک سقوط خیلی تند تیز بودیم.
حال با این مثال، می‌توان به خوبی متوجه شد این شاخص چقدر می‌تواند برای یافتن موقعیت‌های خرید و پیشبینی زمان فروش، مفید واقع شود. همچنین با این شاخص می‌توانید متوجه شوید که عکس‌العمل احساسی‌تان نسبت به بازار افراط آمیز است یا در جهت درستی از بازار قرار دارد.
اما این نکته را فراموش نکنید که این شاخص نمی‌تواند به تنهایی و همیشه به شما در بازار کمک کند.
آیا این شاخص برای تحلیل‌های بلند مدت قابل استفاده است؟
این شاخص برای تحلیل‌های بلند مدت بازار ارزهای دیجیتال چندان کاربردی نیست. درون یک بازار خرسی یا گاوی، همیشه چندین چرخه ترس و طمع وجود دارد. این چرخه‌ها و استفاده از شاخص آن می‌تواند برای تریدرهای روزانه کاملا مفید واقع شود. هرچند، برای سرمایه‌گذارانی که قصد هولد کردن دارند، سخت است که با استفاده از این شاخص، مخصوصا در بازه‌های گاوی یا خرسی، چیزی از دل بازار بیرون کشید. بنابراین این دست از افراد باید به سراغ تحلیل‌های مناسب با شرایط بازارهای بلند مدت بروند.
این مطلب راهم مطالعه کنید:
معاملات پوزیشن چیست؟ کسب سود در بلند مدت
مثل همیشه، تاکید می‌کنیم که هیچگاه فقط و فقط روی یک شاخص یا شیوه خاصی از تحلیل‌ها متمرکز نشوید. مطمئن شوید که برای تحلیل بازار خود، چه بلند مدت و چه کوتاه مدت، به سراغ چندین شاخص به صورت همزمان بروید. ترکیب شاخصهای مختلف می‌تواند موقعیت‌های ورود و خروج را بهتر به شما نشان دهند.
سخن پایانی
شاخص ترس و طمع یک راه ساده برای به دست آوردن وضعیت کلی احساسی بازار است. شما می‌توانید به جای این که بازار، شبکه‌های اجتماعی، ترندهای گوگل و دیگر معیارها را جدا جدا بررسی کنید، با این شاخص همه چیز را به دست آورید. اگر می‌خواهید این شاخص برای‌تان مفید واقع شود، بهتر است در تحلیل دیگر شاخص‌ها نیز به درک و آگاهی کامل برسید.
در ادامه می‌توانید با برخی از این شاخص‌ها در مقاله‌های کوین نیک مارکت بیشتر آشنا شوید:
- آموزش تحلیل تکنیکال ؛ شاخصهای تکنیکال (بخش اول)
- آموزش تحلیل تکنیکال؛ شاخصهای مومنتوم (بخش دوم)
- آموزش تحلیل تکنیکال؛ شاخص های نوسانی (بخش سوم)
- آموزش تحلیل تکنیکال؛ شاخص های حجمی (بخش چهارم)
اگر تجربه استفاده از شاخص ترس و طمع را در انجام معاملات خود می‌توانید از طریق بلاگ کوین نیک مارکت با دوستانتان به اشتراک بگذارید. با دنبال کردن کوین نیک مارکت در شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام، تلگرام و توییتر ضمن شرکت در مسابقات آن می‌توانید از برگزاری کمپین‌های این مجموعه نیز مطلع شوید.
