توکن های اهرمی (ETF) دارایی‌های نوآورانه‌ای هستند که شما را قادر می‌سازند در بازار ارزهای دیجیتال از معاملات اهرم‌دار استفاده کرده، بدون اینکه یک پوزیشن اهرم‌دار باز کنید. این توکن‌ها در ابتدا توسط صرافی مشتقات FTX معرفی شدند، اما از آن زمان در صرافی‌های دیگر از جمله بایننس یا کوین نیک مارکت در ایران نیز لیست شده‌اند. این برای اولین بار است که یک بازار ارز دیجیتال ایرانی قابلیت خرید و فروش توکنهای اهرمی را به پلتفرم خود اضافه می‌کند. این یعنی شما با توکن های ای تی اف می‌توانید در بازار نزولی هم سود کنید، چگونه؟ در این مقاله توضیح می‌دهیم.
هدف این توکن‌ها این است که شما بتوانید بدون نگرانی در مورد وثیقه، مارجین، نرخ بهره (Funding rate) یا لیکوئید شدن (از دست دادن کل سرمایه)، از مزایا بازار دوطرفه بهره ببرید. البته باید به این نکته توجه داشت که توکن های اهرمی ممکن است در یک بازار رنج یا زیگ زاگ ارزش قابل توجهی را از دست بدهند و به طور کلی برای نگهداری طولانی مدت در نظر گرفته نشده‌اند. بنابراین اطمینان حاصل کنید که قبل از قرار دادن خودتان در معرض چنین ریسک مالی، سازوکارهای آن را کاملاً درک کرده باشید. در این مطلب به توضیح کامل توکنهای اهرمی می‌پردازیم و نحوه خرید و فروش توکنهای اهرمی در ایران را توضیح می‌دهیم.
توکن های اهرمی یا همان توکن های UP و DOWN
اگر بخواهیم خیلی ساده و مختصر توکنهای اهرمی را تعریف کنیم باید بگوییم که توکنهای اهرمی به شما امکان می‌دهند در بازار دوطرفه ارزهای دیجیتال از معاملات اهرمی استفاده کنید، بدون اینکه نیاز باشد وارد پیچیدگی‌های چنین معاملاتی شود. این امکان باعث شده تا به راحتی هنگام کاهش قیمت‌ها کسب سود کنید. از طرفی با استفاده از این توکن‌ها دیگر نگران لیکویید شدن نخواهید بود، چرا که این توکن‌ها از اهرم معقولی برخوردار بوده و سازوکار آنها نیز اندکی متفاوت است. به گونه‌ای که تلاش شده با ایجاد تغییر در میزان اهرم از خطر از دست دادن سرمایه اجتناب شود.
از آنجایی که توکن های اهرمی روی یک بلاکچین قرار دارند، عملکردی مشابه سایر توکن‌ها را امکان‌پذیر می‌کنند. این بدان معناست که شما می‌توانید مانند سایر توکن‌ها در حالی که از دارایی مربوطه بهره می‌برید، آنها را خرید و فروش کنید. اما تفاوت اصلی این نوع توکن‌ها در این است که میزان سود و ضرر آنها متناسب با اهرمی که دارند و با یک ضریب مشخص رشد و افت می‌کنند. بگذارید با یک مثال از بیت کوین این مفهوم را بررسی کنیم:
توکن های اهرمی همان توکن رشد (UP) و توکن افت (DOWN) هستند. توکن رشد بیت کوین یا BTCUP یک صرافی را در نظر بگیرید که نمایانگر پوزیشن لانگ بیت کوین با اهرم یا لوریج ۳ است (یعنی با میزان رشد و افت با ضریب ۳ محاسبه می‌شود). اگر قیمت بیت کوین ۱ درصد افزایش یابد، ارزش این توکن ۳ درصد افزایش می‌یابد. در مقابل، اگر بیت کوین ۱٪ کاهش یابد، ارزش آن ۳ درصد کاهش پیدا می‌کند. در ویدئوی زیر به طور کامل توکن بیت کوین رشد را توضیح داده‌ایم:
در نقطه مقابل BTCUP، توکن افت بیت کوین BTCDOWN قرار دارد که نمایانگر پوزیشن شورت بیت کوین با لوریج ۳ است. به این ترتیب، اگر قیمت بیت کوین ۱٪ کاهش یابد، ارزش توکن BTCDOWN سه درصد افزایش می‌یابد، در حالی که اگر بیت کوین ۱٪ افزایش یابد، این توکن ۳ درصد کاهش پیدا می‌کند.
در مورد هر توکن اهرمی دیگر نیز همین اصل حاکم است، تنها اعداد و ارقام مربوط به لوریج‌ها، لانگ و شورت بودن پوزیشن‌ها و نوع دارایی مربوطه متفاوت است.
توکن های اهرمی چگونه کار می‌کنند؟
هر توکن اهرمی نشان‌دهنده بهره بردن از اهرمی خاص است. این توکن‌ها از طریق صرافی قابل صدور و بازخرید (نقد شدن) هستند، اما از آنجایی که این توکن‌ها بر بستر بلاک چین اتریوم و از نوع ERC-20 هستند، میتوانند مانند سایر توکنهای ERC-20 در بازارهای دیگر نیز معامله شوند. البته این مورد بستگی به صرافی صادرکننده هم دارد، مثلا توکنهای اهرمی صرافی بین‌المللی بایننس و کوین نیک مارکت در ایران را نمی‌شود به کیف پول دیگری منتقل کرد.
فرض کنیم شما می‌خواهید توکن رشد اتریوم یا ETHUP را به ارزش ۱۰۰ دلار بخرید. ETHUP توکنی است که نشان‌دهنده یک پوزیشن لانگ ETH با اهرم مثلا ۳ است. شما ۱۰۰ دلار برای صدور این توکن پرداخت می‌کنید و حسابی که نمایانگر این توکن است، یک پوزیشن ۳۰۰ دلاری را در بازار قراردادهای آتی ETH/USD در صرافی باز می‌کند. این حساب را به عنوان یک ربات معاملاتی در نظر بگیرید که مدیریت پوزیشن اهرم‌دار شما را به عهده دارد.
بنابراین، این حساب اکنون دارای یک پوزیشن لانگ ۳۰۰ دلاری در بازار قرارداد آتی ETH/USD است که با ۳۰۰ دلار توکن اهرمی شما باز شده است.
همین فرآیند نه تنها برای صدور بلکه برای نقد کردن (بازخرید) این توکن‌ها نیز اعمال می‌شود. به همان ترتیبی که یک استیبل کوین، به لحاظ تئوری، می‌تواند به اندازه ارزشی که دارد نقد شود، توکن های اهرمی نیز میتوانند برابر با ارزش خود نقد شوند.
اگر بخواهید حساب توکنهای ETHUP خود به ارزش ۱۰۰ دلار را ببندید، آنچه اتفاق می‌افتد به این صورت است. حسابی که نمایانگر این توکن‌هاست، پوزیشن باز به ارزش ۳۰۰ دلار در بازار آتی ETH/USD در صرافی مربوطه را می‌بندد و شما ۱۰۰ دلارتان را پس می‌گیرید. این مکانیسم صدور و نقد کردن توکن‌ها چیزی است که در نهایت باید قیمت توکنهای اهرمی را در سطح مورد نظر حفظ کند.
معامله توکن های اهرمی
مسلماً، اگر فقط بخواهید توکن های اهرمی را معامله کنید، دیگر لازم نیست نگران مراحل صدور و نقد کردن آن باشید. شما به سادگی می‌توانید آنها را مانند سایر توکن‌ها خرید و فروش کنید.
در واقع، فرآیند صدور و نقد کردن فقط برای تریدرهای پیشرفته توصیه می‌شود، زیرا ممکن است کمی پیچیده باشد. در هر صورت، درک نحوه کار این فرآیند مهم است تا بتوانید از این توکن‌ها به طور مؤثرتری استفاده کنید.
نحوه خرید و فروش توکن های اهرمی در کوین نیک مارکت
خرید و فروش توکن های اهرمی (ای تی اف) در کوین نیک مارکت مانند دیگر ارزهای دیجیتال است و به صورت اسپات می‌توانید آنها را بخرید یا بفروشید. این توکن ها که شامل توکن های رشد و افت بیت کوین، اتریوم و بایننس کوین می‌شوند در هر دو بازار تومانی و تتری ارائه شده‌اند. در قسمت انتخاب بازار و با انتخاب گزینه بازارهای ای تی اف که در عکس زیر مشاهده می‌کنید، می‌توانید وارد بازار توکن های اهرمی شوید.
برای خرید توکن اهرمی از کوین نیک مارکت، ابتدا باید یک حساب کاربری بسازید و پس از احراز هویت، سطح کاربری خود را حداقل به سطح ۲ ارتقا دهید. لازم به ذکر است که شما در سطح ۲ نیز می‌توانید ترید کنید و نیازی نیست حتما به سطوح برسید. اما با ارتقای سطح کاربری به سطوح ۳ و ۴، می‌توانید از امکانات بیشتری مثل افزایش سقف میزان واریز و برداشت استفاده کنید. سپس برای شروع خرید لازم است که موجودی تومانی حساب خود را شارژ کنید.
پس از ساخت حساب کاربری، احراز هویت و افزایش موجودی، همه چیز آماده است تا توکن اهرمی بخرید. پس از وارد شدن به بازار معاملاتی، به دو صورت سفارش قیمت‌دار و سفارش فوری می‌توانید خرید کنید. در سفارش قیمت‌دار لازم است که مقدار و قیمت موردنظر خود را به صورت سفارش ثبت کنید. در این صورت زمان می‌برد تا سفارش شما از طرف کاربر دیگری پذیرفته و معامله انجام شود. اما در حالت سفارش فوری، خرید شما به صورت آنی انجام می‌شود. نحوه محاسبه کارمزد معاملات توکن های ای تی اف مثل سایر رمزارزهاست و تفاوتی ندارد. چگونگی محاسبه کارمزد را می‌توانید در اینجا مطالعه کنید.
به‌روزرسانی ۴ مرداد: به دلیل مشکلات فنی پیش آمده در رابطه با توکنهای اهرمی (ETF)، امکان خرید و فروش این توکن‌ها در پایان روز دوشنبه ۴ مردادماه از کوین نیک مارکت حذف شد. برای اطلاعات بیشتر در اینباره، این اطلاعیه رو مطالعه کنید.
تجدید توازن (rebalance) توکن های اهرمی چگونه انجام می‌شود؟
اکنون که با نحوه کار و خرید و فروش توکن های اهرمی آشنا شدید، بگذارید در مورد چگونگی دستیابی توکن های اهرمی به اهرم هدف نیز صحبت کنیم. هر روز، در ساعت مشخصی، حساب‌های این توکن‌ها تجدید توازن (بازتنظیم) می‌شوند. این بدان معناست که آنها برای دستیابی به میزان اهرم هدف آن روز، دارایی‌ها را در بازار آتی صرافی خریداری کرده یا می‌فروشند. بنابراین، اگر این توکن‌ها سود کرده باشند، سود خود را مجدداً سرمایه‌گذاری کرده (خرید می‌کنند) تا اهرم خود را افزایش دهند. در صورت ضرر کردن، مقداری از پوزیشن خود را می‌فروشند تا اهرم خود را کاهش دهند.
علاوه بر این، توکن های اهرمی در صورتی که اهرم هدف بالاتر از اهرم مورد نظر باشد نیز توازن مجدد انجام می‌دهند. به عنوان مثال، اگر قیمت اتر ETH در کمتر از یک روز ۱۱٪ کاهش یابد، توکن رشد اتر یعنی ETHUP قبل از تاریخ معمولِ توازن مجدد، دوباره بازتنظیم می‌شود تا از لیکویید شدن جلوگیری کند. این بدان معناست که تا حدی خطر لیکویید شدن وجود دارد، زیرا در زمان نوسانات شدید، توکن‌ها باید به طور خودکار بازتنظیم شوند.
قبل از ادامه بحث، بگذارید نکات کلیدی را مرور کنیم. در شرایط عادی، توکنهای اهرمی هر روز یکبار توازن مجدد انجام می‌دهند. در زمان نوسانات شدید، این توکن‌ها برای جلوگیری از لیکویید شدن نیز بازتنظیم می‌شوند. به این ترتیب، توکن های اهرمی به ویژه در زمان نوسانات شدید، ممکن است عملکرد بسیار متفاوتی نسبت به اهرم ساده داشته باشند.
آیا در استفاده از این توکن‌ها خطر لیکوئید شدن وجود دارد؟
گرچه عملاً امکان لیکوئید شدن حساب این توکن‌ها وجود ندارد، اما خود این توکن‌ها ممکن است در صرافی مربوطه با کاهش شدید ارزش مواجه شوند. فرآیند توازن مجدد که قبلاً بحث کردیم، نمی‌تواند با تمام سناریوهای پیش رو مقابله کند. اگر بازار در یک لحظه ۵۰٪ افت کند، ممکن است این توکن‌ها فرصتی برای توازن مجدد نداشته باشند. این برای شما به عنوان هولدر توکن اهرمی به چه معناست؟
دارایی‌های توکن شما لیکوئید نخواهند شد، اما این توکن‌ها ممکن است حرکات شدید قیمت را تجربه کنند. به عنوان مثال، در مارس ۲۰۲۰، قیمت اتریوم در یک روز حدود ۵۰٪ کاهش یافت. در آن زمان، توکن ETHUP حدود ۹۵٪ از ارزش خود را از دست داد.
همانطور که می‌بینید، بسیار مهم است که ریسک نگه داشتن توکنهای اهرمی را درک کنید.
مزایای توکن های اهرمی
مدیریت ریسک در پوزیشن‌های اهرم‌دار می‌تواند کار دشواری باشد. با استفاده از توکن های اهرمی، لازم نیست نگران مارجین، وثیقه، قیمت‌های لیکوئید شدن و نرخ بهره باشید. شما فقط این توکن‌ها را می‌خرید و ترتیب همه کارها توسط صرافی داده شده است.
یک مزیت دیگر این است که از آنجایی که این توکن‌ها روی یک بلاکچین وجود دارند، می‌توانید آنها را بین صرافی‌ها منتقل کنید یا آنها را برداشت کرده و به کیف پول خودتان ارسال کنید. این قابلیت باعث می‌شود که توکن های اهرمی یکی از معدود راه‌هایی باشند که بتوانید پوزیشن‌های اهرمی را به روش غیر حضانتی نگهداری کنید. البته همانطور که قبلا گفتیم، توکنهای اهرمی برخی صرافی‌های مثل بایننس و بازار کوین نیک مارکت قابلیت برداشت و انتقال به کیف پول دیگر ندارند و باید در کیف پول صرافی مربوطه نگهداری کنید.
ریسک توکن های اهرمی
توکن های اهرمی فوق‌العاده به نظر می‌رسند. پس چرا به جای معاملات آتی یا مارجین تنها از آنها استفاده نکنیم؟ باید توجه داشت که این توکن‌ها محصولات پرریسکی بوده و نیاز به تجربه دارند.
نکته اصلی که باید در نظر گرفت، این است که توکن های اهرمی در دراز مدت، عملکردی متفاوت از معاملات اهرم‌دار ساده دارند. به دلیل روند توازن مجدد که قبلاً در مورد آن صحبت کردیم، اهرم هدف برای هر روز (یا از آخرین توازن قبلی) حاصل خواهد شد، اما احتمالاً در طولانی مدت اینطور نخواهد بود.
همانطور که گفته شد، توکن های اهرمی برای نگهداری طولانی مدت در نظر گرفته نشده‌اند، چرا که هر روز نگهداری این توکن‌ها شامل کارمزد هم می‌شود. بنابراین، بهتر است تاریخچه عملکرد توکن اهرمی با عملکرد یک اهرم ساده قبل از ورود به یک معامله بلند مدت مقایسه شود.
به طور کلی، توکن های اهرمی زمانی که مومنتوم (شتاب حرکت قیمت) بازار بالاست، قابل پیش بینی‌تر عمل می‌کنند و هنگامی که بازارها در مرحله تثبیت قرار دارند، عملکرد متناقضی از خود نشان می‌دهند. اما این امر نیز می‌تواند متفاوت باشد، بنابراین لزوم آشنایی با جزئیات این توکن‌ها اهمیت پیدا می‌کند.
نکته دیگری که باید در نظر داشت این است که این توکن‌ها با حجم و نقدینگی کمتری نسبت به بازارهای متداول مارجین یا بازارهای آتی معامله می‌شوند.
سوالات پرتکرار
توکن های اهرمی بایننس (BLVT) چیست؟
توکن های اهرمی بایننس نوعی محصول مشتقه است که امکان معامله اهرم‌دار دارایی مورد نظرتان را فراهم می‌کند. توکنهای اهرمی نیز مانند سایر توکن‌ها میتوانند در بازار اسپات معامله شوند. هر توکن اهرمی نشان‌دهنده سبدی از پوزیشن‌های قراردادهای آتی بدون سررسید (perpetual) است. قیمت یک توکن اهرمی همراه با تغییرات قیمت در بازار قرارداد آتی حرکت می‌کند و میزان اهرم نیز به همین ترتیب افزایش و کاهش می‌یابد.
برخلاف معاملات مارجین، توکن های اهرمی به شما امکان می‌دهند بدون نیاز به ارائه وثیقه، حفظ سطح مارجین یا نگرانی در مورد خطر لیکوئید شدن، در معاملات اهرم‌دار سرمایه‌گذاری کنید. با این حال، با اینکه نیازی به نگرانی در مورد خطر لیکوئید شدن نیست، همچنان خطرات مرتبط با استفاده از توکنهای اهرمی مانند اثرات حرکات قیمت در بازار قراردادهای آتی، پرمیوم‌ها و نرخ بهره وجود دارد.
توکن های اهرمی کوین نیک مارکت چیست؟
توکن‌ها اهرمی کوین نیک مارکت همان توکنهای اهرمی بایننس هستند که کاربران ایرانی میتوانند با کارت شتاب و کمترین کارمزد به صورت تومانی و همچنین به صورت تتری به خرید و فروش آنها بپردازند. این توکن‌ها مانند ارزهای دیجیتال دیگر در بازار اسپات معامله می‌شوند. هر توکن نمایانگر سبدی از پوزیشن‌های قراردادهای آتی است و قیمت آنها همراه با تغییرات قیمت در بازار قرارداد آتی حرکت می‌کند. میزان اهرم نیز به همین ترتیب افزایش و کاهش می‌یابد.
میزان اهرم توکنهای اهرمی چقدر است؟
برخلاف توکن های اهرمی متعارف، توکنهای اهرمی کوین نیک مارکت مانند توکن های اهرمی بایننس اهرم ثابتی ندارند. در مقابل، این توکن‌ها محدوده اهرم هدف را بین ۱/۲۵× تا ۴× ثابت نگه می‌دارند. این امر می‌تواند سودآوری در هنگام افزایش قیمت را به حداکثر رسانده و برای جلوگیری از لیکوئید شدن، ضرر را به حداقل برساند.
دارایی مربوطه (Underlying Asset) چیست؟
نام هر توکن اهرمی نام دارایی مربوطه را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، دارایی مربوطه BTCUP، قرارداد آتی بیت کوین (BTC) در بازار فیوچرز بایننس است.
آیا توکن های اهرمی بایننس بازتنظیم می‌شوند؟
توازن مجدد (بازتنظیم) توکن های اهرمی بایننس تنها هر زمان که لازم باشد انجام می‌شود. برخلاف توکنهای اهرمی عادی، توکنهای اهرمی بایننس مجبور به حفظ یک اهرم ثابت نیستند. از این رو، این توکن‌ها فقط در حین حرکات شدید بازار بازتنظیم می‌شوند.
توازن مجدد پوزیشن‌های توکن های اهرمی بایننس توسط الگوریتم‌های اختصاصی بایننس انجام می‌شود. بایننس این کار را با هدف به حداکثر رساندن همبستگی بین توکنهای اهرمی بایننس و پوزیشن مارجین دارایی مربوطه انجام می‌دهد.
چگونه می‌توان توکنهای اهرمی را خرید؟
شما می‌توانید یک توکن اهرمی بایننس را با سقف روزانه ۱۰۰۰ تتر (USDT) برای هر حساب خریداری کرده یا بازخرید کنید. با این حال، این مقدار ممکن است با توجه به شرایط حاکم بر بازار متفاوت باشد. برای این منظور، بهتر است به روزرسانی این مقادیر را در صرافی بایننس بررسی کنید.
برای خرید یا بازخرید این توکن‌ها، به صفحه Binance Leveraged Tokens بروید و روی گزینه «Subscribe» یا «Redeem» کلیک کنید. ۰/۱٪ کارمزد خرید یا بازخرید دریافت شده و وجوه (به صورت USDT) از کیف پول شما کسر شده یا به آن واریز می‌شود.
همچنین برای اولین بار در ایران بازار ارز دیجیتال کوین نیک مارکت امکان خرید و فروش توکن های اهرمی را به پلتفرم خود اضافه کرده است. بدین ترتیب، شما می‌توانید بدون دغدغه‌های مرتبط با کارکردن با صرافی بایننس و نگرانی مسدود شدن حسابتان، در یک صرافی داخلی و معتبر از معاملات اهرم‌دار نیز بهره‌مند شوید.
آیا می‌توان توکنهای اهرمی را برداشت کرده و به کیف پول خود منتقل کرد؟
در حال حاضر، توکن های اهرمی بایننس و کوین نیک مارکت قابل برداشت نیست. شما می‌توانید این توکن‌ها را در کیف پول حساب کاربری خود ذخیره کنید.
به‌روزرسانی ۴ مرداد:
به دلیل مشکلات فنی پیش آمده در رابطه با توکنهای اهرمی (ETF)، امکان خرید و فروش این توکن‌ها در پایان روز دوشنبه ۴ مردادماه از کوین نیک مارکت حذف شد. برای اطلاعات بیشتر در اینباره، میاین اطلاعیه رو مطالعه کنید.
سخن پایانی
ایده پول قابل برنامه‌ریزی نه تنها برای صنعت بازی، کالاهای دیجیتالی و بازارهای پیش‌بینی، بلکه برای معامله‌گری نیز راه‌های جدیدی را گشوده است.
توکنهای اهرمی نوآوری تازه‌ای هستند که به شما امکان می‌دهند به روشی وارد پوزیشن‌های اهرم‌دار شوید که درک آن برایتان بسیار ساده و آسان باشد. با این حال، به یاد داشته باشید که برای کار با این توکن‌ها حتماً مثل همیشه مدیریت ریسک و سرمایه داشته باشید.
آیا شما تاکنون تجربه معامله توکنهای اهرمی را داشته‌اید؟ به اشتراک گذاشتن تجربیات شما می‌تواند برای علاقمندان به این حوزه راهگشا باشد. برای این منظور می‌توانید در سایت کوین نیک مارکت سؤالات، نظرات و تجربیات خودتان را به اشتراک بگذارید. از طریق شبکه‌های اجتماعی کوین نیک در تلگرام، اینستاگرام و توییتر نیز می‌توانید ضمن اطلاع از قیمت روز ارزهای دیجیتال، اخبار رمز ارزها را دنبال کنید.
